Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütünün (FAO) Cuma günü yayımladığı rapora göre tahıl ve süt ürünleri fiyatlarındaki artışların şeker ve bitkisel yağ fiyatlarındaki düşüşlerden daha yüksek olması nedeniyle dünya gıda emtia fiyatları temel göstergesi, Mayıs ayında üst üste üçüncü kez artış gösterdi.
Dünya çapında ticareti yapılan bir dizi gıda emtiasının uluslararası fiyatlarındaki aylık değişimleri takip eden FAO Gıda Fiyat Endeksi, Mayıs ayında, revize edilmiş Nisan seviyesine göre yüzde 0,9 artışla ortalama 120,4 puan olarak kaydedilirken bir yıl önceki seviyesinin yüzde 3,4, Mart 2022’deki zirve noktasının ise yüzde 24,9 altında gerçekleşti.
FAO Tahıl Fiyat Endeksi Kuzey Amerika, Avrupa ve Karadeniz bölgesi de dahil olmak üzere başlıca üretim bölgelerinde 2024 hasadını sınırlayan olumsuz mahsul koşullarına ilişkin artan endişelerin etkisiyle, küresel buğday ihracat fiyatlarındaki artıştan da destek alarak Nisan ayına göre yüzde 6,3 oranında yükseldi.
Mısır ihracat fiyatları da Mayıs ayında, mısır bodurluğu hastalığı olarak da bilinen Spiroplasma hastalığı nedeniyle Arjantin ve olumsuz hava koşulları nedeniyle Brezilya’daki üretim endişelerinin yanı sıra buğday piyasalarından yayılan etkiler ve Ukrayna’daki sınırlı satış faaliyeti nedeniyle arttı.
FAO Tüm Pirinç Fiyat Endeksi ise Mayıs ayında yüzde 1,3 oranında artış gösterdi.
FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi Nisan ayına göre yüzde 1,8 arttı. Bu artışta, yaz tatili öncesinde perakende ve gıda hizmetleri sektörlerinden gelen talep artışının yanı sıra Batı Avrupa’da süt üretiminin, tarihi seviyelerin altına düşebileceği yönündeki piyasa beklentileri belirleyici oldu. Yakın Doğu ve Kuzey Afrika’daki bazı ülkelerden spot arz için yenilenen ithalat talebi de süt ürünleri fiyatlarını yukarı çekti.
FAO Şeker Fiyat Endeksi ise Brezilya’da yeni hasat sezonunun iyi başlamasının yarattığı baskıyla Nisan ayına göre yüzde 7,5 oranında geriledi. Uluslararası ham petrol fiyatlarındaki düşüş de talebi azaltarak şeker fiyatları üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturdu.
FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi de Nisan ayına göre yüzde 2,4 oranında geriledi. Mevsimsel üretim artışları ve devam eden zayıf küresel talep nedeniyle düşen palm yağı kotasyonları hem biyoyakıt sektöründen artan talep nedeniyle yükselen soya yağı fiyatlarını hem de özellikle Karadeniz bölgesinde azalan ihracat mevcudiyeti nedeniyle yükselen kolza ve ayçiçek yağı fiyatlarını fazlasıyla dengeledi.
FAO Et Fiyat Endeksi ise kümes hayvanları ve büyükbaş hayvan etlerinin uluslararası fiyatlarında görülen düşüşe karşın domuz ve küçükbaş hayvan etleri fiyatlarındaki artış nedeniyle yüzde 0,2 ile Mayıs ayında sınırlı bir düşüş kaydetti.
2024/25 sezonu için ilk küresel tahıl tahmini
FAO ayrıca 2024/25 (Temmuz/Haziran) sezonu için ilk tahminini yayımlayarak dünya tahıl üretiminin 2 milyar 846 milyon ton ile 2023/24 sezonunda gerçekleşen rekor üretimle hemen hemen aynı seviyede olacağını öngördü.
Yine Cuma günü yayımlanan yeni Tahıl Arz ve Talep Özetine göre küresel mısır ve buğday üretiminin düşeceği, arpa, pirinç ve sorgum üretiminin ise artacağı tahmin ediliyor. Ancak Karadeniz bölgesinde son dönemde yaşanan olumsuz hava koşullarının, dünya buğday üretimini düşürme ihtimali, henüz bu tahminlere yansımış değil.
2024/25 döneminde dünya toplam tahıl kullanımının, başta pirinç olmak üzere artan gıda tüketimi sayesinde yüzde 0,5 oranında artarak 2 milyar 851 milyon ton ile yeni bir rekor seviyeye ulaşması bekleniyor.
Dünya tahıl stoklarının ise açılış seviyelerinin yüzde 1,5 üzerine çıkarak rekor seviye olan 897 milyon tona ulaşması öngörülüyor. Mısır, arpa, sorgum ve pirinç stoklarının hepsinin artması beklenirken buğday stoklarında düşüş görülebileceği belirtildi. Küresel stokların kullanım oranı ise muhtemelen yüzde 30,9’da kalacaktır.
FAO, dünya tahıl ticaretinin mısır ticaretindeki düşüşün etkisiyle bir önceki yıla göre yüzde 1,3 azalarak 481 milyon tona gerileyeceğini öngörüyor. Uluslararası pirinç ticaretinin ise güçlü bir şekilde artacağı tahmin ediliyor.
iDeal Haber Merkezi
